W dniu 31.05.2020 o 10:26, collie pisze:
Mnie podobają się regionalizmy - szczególnie
śląskie i poznańskie - i gdy mam okazję, to wtrącam co smakowitsze,
jak choćby "ty ciulu", co dla Ślązaka nie jest wulgaryzmem, ale
dosadnym określeniem interlokutora.
Tako rzecze prof. dr hab. Zbigniew Kadłubek z UŚ ("Słownik Ślonski"):
"Zaczynom łod „ciula”, ślonskigo arcysłowa, żodnego to niy dziwi. Niy yno jo
myśla, że ze ślonskich przeklyństw te słychać nojczyńścij. Nikerym sie nawet
zdowo, że jak umiom pedzieć „ty ciulu”, to już umiom godać po ślonsku, ale to ni
ma prowda. We wicach i w tyjatrze godajom „ty ciulu”. Jak usłyszom ludzie „ty
ciulu”, zaro sie lachajom choby gupi do syra. Słowo „ciul” ni ma obelżywe. Je w
nim coś łagodnego. Teroz sie godo, że to je fest szpetne słowo a downij to było
taki normalne.
*Taki niyrychtych*
Ale jak sie godo „ty ciulu”, to o czym sie myśli? – Niy, niy o tym! Musza wom
pedzieć (i możno trocha wos rozczarować), że ciul we starych słownikach to ni ma
to, co myślymy, jak godomy „ciul”. W żodnym wypadku ni ma to czyńść ciała jakigoś
chopa. Słowo te bezma prziszło na Ślonsk z Małopolski. Ale na Ślonku te znaczynie
chopske i galotowe jest fest popularne: Dyć powiedzynie: „mjynkim ciulym zrobiony”
(na kogoś, fto je trocha niyrychtich) jednoznacznie nom godo, o co sie rozchodzi…
*Ciuła – gupielok*
W downyj Polsce, kaś cztyrysta lot tymu abo i wiyncyj, godało sie „ciuła”. Tyn
„ciuła” to był taki gupielok, co cały czos yno szporowoł, a tego, co uszporowoł i
tak niy wydowoł – i dalij szporowoł. Ludzi sie z niego ofyn śmioli, bo niy umioł
żyć: nic sie niy kupił, nic niy zjod, piwa sie niy napił. Sztyjc yno ciułoł tyn
ciuła grosz do grosza.
*Kaś ciulło*
Niy yno „ciul” godomy: godomy tyż „ciulnońć sie” – abo „ciulnońć komuś”, co znaczy
„uderzyć sie” albo „uderzyć kogoś”. Idzie sie dejmy na to ciulnońć ło rant stoła,
co sie potym czuje fest a fest. Abo kiej co komu łoroz śleci i je fest butel, to
sie godo: „Słyszołeś jak coś ciulło”?
Słyszoł-żech niydowno, jak wtoś w bance do Mysłowic ryczoł: „Zaro ci ciulna, ty
ciulu!”. Moim zdaniym to nadmiar, chocioż retorycznie momy samo arcydzieło
imprekacji."
|