Autor: Witold Jurczyk (wjur_at_pg.gda.pl)
Data: Tue 14 Feb 1995 - 12:08:16 MET
Witam.
Ponizej zamieszczam tlumaczenie dokumentu dotyczacego zasasd
uzytkowania sieci komputerowej.
Autorem oryginalu jest: Arlene H. Rinaldi z Florida Atlantic University
przetlumaczyl: p. Krzysztof Snopek Wydzial Elektryczny Politechniki Gdanskiej
Dokument ten jest dostepny poprzez:
gopher://gopher.pg.gda.pl/00/dokumenty/for_beginners/etykieta.pl
ftp://ftp.pg.gda.pl/pub/doc/for_beginners/etykieta.pl
Dokument ten bede przesylal na liste polip co miesiac.
- Witold Jurczyk
-----------------------------------------------------------------------
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
SIEC
WSKAZOWKI DLA UZYTKOWNIKOW I ZASADY ETYKIETY
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
Autor: Arlene H. Rinaldi
Florida Atlantic University
wrzesien 1992
Tlumaczenie: Krzysztof Snopek
Wydzial Elektryczny Politechniki Gdanskiej
grudzien 1993
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
WSTEP
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
Motywacja do powstania tego opracowania byla potrzeba
opracowania jednolitych wskazowek dla wszystkich protokolow
INTERNET'u, ktore pozwolilyby uzytkownikom (z Uniwersytetu
Floryda) wykorzystywac wszystkie potencjalne zasoby INTERNET'u,
zapewniajac jednoczesnie pelna ich (uzytkownikow)
odpowiedzialnosc za sposob dostepu i transmisji informacji
poprzez siec INTERNET.
Zakladamy, ze czytajacy jest w pewnym stopniu zaznajomiony z
terminologia i protokolami do ktorych odwolujemy sie w tym
opracowaniu.
Zezwala sie na powielanie i rozpowszechnianie tego dokumentu,
pod warunkiem ze tekst pozostanie nienaruszony.
W sprawach uzupelnien, komentarzy, sugestii itp. prosimy
nadsylac poczte (E-mail) na adres: rinaldi_at_acc.fau.edu
<ACKNOWLEDGEMENTS...>
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
WPROWADZENIE
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
Sprawa o podstawowym znaczeniu dla kazdego uzytkownika
sieci jest, aby zdawal on sobie sprawe ze swej odpowiedzialnosci
za dostep do rozleglych zasobow INTERNET'u: uslug, komputerow,
systemow i ludzi. Uzytkownik ponosi ostateczna odpowiedzialnosc
za swoje dzialania przy dostepie do uslug sieciowych. INTERNET
nie jest pojedyncza siecia; jest to raczej zbior tysiecy
pojedynczych sieci, ktorym umozliwiono wymiane informacji
pomiedzy soba. Informacja wysylana do INTERNET'u moze w
rzeczywistosci wedrowac poprzez wiele roznych sieci zanim dotrze
do miejsca przeznaczenia. Dlatego uzytkownicy pracujacy w
INTERNET'cie musza byc swiadomi obciazenia, jakie wnosza do
innych wspolpracujacych sieci. Jako uzytkownik sieci lokalnej
otrzymujesz zezwolenie na dostep do innych sieci (i/lub systemow
komputerowych w nich pracujacych). Kazda siec i system maja
wlasny zestaw regul, zwyczajow i procedur. Dzialania, ktore sa
rutynowo dozwolone w jednej sieci/systemie, moga byc
kontrolowane lub nawet zabronione w innej. Uzytkownik jest
odpowiedzialny za przestrzeganie tych lokalnych regul. Pamietaj:
fakt, ze uzytkownik "moze" wykonac jakies konkretne dzialanie
nie oznacza jeszcze, ze "powinien" je wykonac. Uzywanie sieci
jest PRZYWILEJEM, a nie UPRAWNIENIEM; przywilejem, ktory moze
byc w kazdej chwili czasowo odebrany za jego naduzywanie.
Przykladami takiego naduzywania moga byc: umieszczanie w
systemie nielegalnych informacji, uzywanie obelzywego lub
budzacego inne zastrzezenia jezyka w przesylanych wiadomosciach
(zarowno publicznych jak i prywatnych), nadawanie wiadomosci,
ktore moga spowodowac utrate wynikow pracy u odbiorcow,
wysylanie tzw. "listow lancuszkowych", "broadcast'ow", oraz
wszelkie inne dzialania, ktore moga spowodowac "przepelnienie"
sieci lub w inny sposob zaklocac prace innych uzytkownikow. W
szczegolnych wypadkach moze nastapic odebranie przywileju pracy
w sieci NA STALE, bedace wynikiem akcji dyscyplinarnych,
podejmowanych przez specjalna komisje, powolana do badania
przypadkow naduzyc w sieci.
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
POCZTA ELEKTRONICZNA I PLIKI
ODPOWIEDZIALNOSC UZYTKOWNIKA
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
Uzytkownik odpowiada za zawartosc i utrzymywanie w
porzadku swojej elektronicznej skrzynki pocztowej:
- Kontroluj poczte codziennie i utrzymuj sie w wyznaczonym Ci
limicie miejsca na dysku.
- Usuwaj niezwlocznie niepotrzebne przesylki, poniewaz zajmuja
one miejsce na dysku.
- Utrzymuj w swojej skrzynce tylko naprawde niezbedne przesylki.
-Przesylki mozna kopiowac do zbioru, a nastepnie na dysk lokalny
Twojego komputera lub dyskietke, do pozniejszego wykorzystania.
- Nigdy nie zakladaj, ze Twoja poczta moze byc odczytana tylko
przez Ciebie; inni moga byc tez w stanie odczytac Twoja
przesylke. Nigdy nie wysylaj i nie przechowuj niczego, czego nie
chcialbys zobaczyc np. w dzienniku wieczornym.
Uzytkownik jest tez odpowiedzialny za zawartosc i
utrzymywanie w porzadku swojego katalogu (home directory) na
dysku server'a:
- Utrzymuj zawartosc katalogu na poziomie niezbednego minimum.
Pliki powinny byc kopiowane na dysk lokalny Twojego komputera
lub na dyskietki.
- Rutynowo i czesto kontroluj, czy Twoj komputer/dyskietki nie
zostal zawirusowany, szczegolnie po transmisji plikow z innych
systemow, aby zapobiec rozprzestrzenianiu sie wirusow.
- Twoje pliki moga byc dostepne dla osob posiadajacych wyzsze
uprawnienia systemowe, tak wiec nie przechowuj niczego
prywatnego w Twoim katalogu.
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
TELNET
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
- Wiele uslug dostepnych poprzez TELNET posiada pliki z
dokumentacja, dostepne on-line lub przez FTP. Sciagnij te pliki
i zapoznaj sie z nimi, zamiast blokowac lacza podczas
dlugotrwalych prob "nauczenia sie" nowego systemu.
- Pamietaj o innych uzytkownikach, ktorzy chca korzystac z danej
uslugi; jej operator moze Ci w ostatecznosci zabronic do niej
dostepu. Badz przylaczony do innego systemu tylko na czas
niezbedny dla uzyskania zadanej informacji, a potem odlacz sie
bez zwloki.
- Uzyskane informacje powinienes skopiowac na swoj lokalny
komputer lub na dyskietki (nie przetrzymuj ich na server'ze).
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
ANONYMOUS FTP (protokol przesylania plikow)
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
- Uzytkownicy powinni podawac jako PASSWORD swoj adres
poczty elektronicznej (E-mail); operator server'a FTP moze
wowczas w razie potrzeby sledzic poziom uzytkowania FTP. Jezeli
Twoj adres E-mail powoduje bledy, podaj GUEST w odpowiedzi na
nastepny "password prompt".
- Staraj sie wykonywac transmisje duzych plikow (ponad 1 Mb) po
godzinach pracy, a w przypadku odleglych server'ow -w poznych
godzinach wieczornych.
- Stosuj sie do ograniczen czasowych wymaganych przez server'y
FTP. Mysl w kategoriach czasu lokalnego na server'ze, z ktorym
sie polaczyles, a nie Twojego czasu lokalnego.
- Kopiuj uzyskane pliki na Twoj komputer lokalny lub dyskietki,
aby utrzymac sie w wyznaczonym limicie Twojego katalogu na
server'ze.
- Jesli korzystasz z uslug ARCHIE, rob to w miare mozliwosci za
pomoca poczty elektronicznej, a nie on-line.
- Kopiujac programy uzytkownik jest odpowiedzialny za sprawdzenie
i przestrzeganie warunkow licencji i praw "copyright". Jezeli
program jest Ci przydatny w uzytkowaniu, oplac (jezeli jest
wymagana) autorowi oplate rejestracyjna. Jezeli masz jakies
watpliwosci, nie kopiuj programu; bylo wiele przypadkow gdy
oprogramowanie chronione przez "copyright" znalazlo sie w
archiwach FTP. Dodatkowych informacji (support) co do
skopiowanych programow zadaj od autora danej aplikacji. Usuwaj
niepotrzebne programy z Twojego systemu.
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA
(E-mail, grupy LISTSERV, Usenet, Mailing lists)
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
- Nadawaj przesylki krotkie i na temat
- W jednej przesylce koncentruj sie na jednym temacie
- Badz profesjonalny i ostrozny w tym, co mowisz o innych.
(Przesylki E-mail latwo jest rozpowszechniac!).
- Cytuj zawsze zrodla, referencje itp.
- Pisz krotkimi liniami, unikaj znakow sterujacych
- Przestrzegaj "drogi sluzbowej" w korespondencji z
administratorami sieci/uslug. Np. nie przesylaj zazalen na
dzialanie poczty bezposrednio na "top" tylko dlatego ze
potrafisz to zrobic poprzez E-mail.
- Nie uzywaj sieci akademickich do celow handlowych i prywatnych
- W stopce przesylki pocztowej zalaczaj swoje dane (signature).
Powinny one zawierac: imie, nazwisko, stanowisko, komorke
organizacyjna, adres E-mail i byc nie dluzsze niz 4 linie.
Dodatkowo mozna podac adres pocztowy i nr telefonu.
- Pisz duzymi literami tylko aby podkreslic wazny punkt lub
wyroznic tytul/naglowek. Slowa mozna tez wyroznic ujmujac je w
*gwiazdki*.
- Badz staranny i ostrozny przekazujac (forwarding) poczte na
adresy grupowe i listy dystrybucyjne. Zaleca sie podac zrodlo
dokumentu oraz instrukcje jak otrzymac kopie.
- Za szczegolnie niegrzeczne uwaza sie rozpowszechnianie
prywatnej poczty przez "mailing lists" lub Usenet bez zezwolenia
autora.
- Badz ostrozny piszac z humorem lub sarkazmem. Bez osobistego
kontaktu Twoj zart moze byc odebrany jako zlosliwa krytyka.
- Przestrzegaj warunkow licencji i copyright'u.
- Cytujac inne osoby, wytnij wszystko, co nie dotyczy
bezposrednio problemu. Zalaczenie calego artykulu na pewno
znudzi czytajacych.
- Uzywaj w miare mozliwosci skrotow.
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
LISTSERV, GRUPY DYSKUSYJNE
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
Na niektorych listach panuje maly ruch, inne moga
wypelnic Twoja skrzynke kilkuset przesylkami na dzien. Liczne
przesylki nadchodzace z roznych listserver'ow, listy adresowane
do wielu uzytkownikow wymagaja znacznego nakladu czasu na
przetwarzanie i okupuja cenne zasoby systemu. Subskrypcje do
list dyskusyjnych nalezy ograniczac do niezbednego minimum,
uwzgledniajac limit miejsca na dysku i wlasne mozliwosci
czytania na biezaco nadsylanych przesylek.
- Dbaj aby Twoje pytania i komentarze odpowiadaly tematowi danej
listy.
- Nie wahaj sie prowokowac innych do dyskusji. Pamietaj ze
dyskusje te sa "publiczne" i sluza konstruktywnej wymianie
pogladow. Traktuj innych uczestnikow tak, jak chcialbys byc sam
traktowany.
- Stawiajac pytanie w grupie dyskusyjnej, zalecaj nadsylanie
odpowiedzi do Ciebie osobiscie; wyslij opracowana, zbiorcza
odpowiedz do calej grupy.
- Odpowiadajac na przesylke nadeslana do grupy, sprawdz adres aby
byc pewnym, ze odpowiadasz zgodnie z intencja (pojedynczej
osobie lub calej grupie).
- Zapisujac sie do grupy, zachowaj otrzymane potwierdzenie
zgloszenia aby ew. moc sie na nie powolac.
- Jesli nie bedzie Cie w pracy ponad tydzien, wypisz sie lub
zawies subskrybcje we wszystkich listach/grupach do ktorych
nalezysz.
- Jesli mozesz odpowiedziec na czyjes pytanie, odpowiedz na jego
osobisty adres. Dwudziestu ludzi odpowiadajacych na to samo
pytanie na duzej liscie moze zapelnic szybko wiele skrzynek
pocztowych ....
- Zapisuj sie na liste podajac swoj osobisty adres, a nie np.
wspolny adres biura, katedry itp.
- Czasami zapisujacy sie na liste nie sa zaznajomieni z wlasciwa
"etykieta sieciowa" ('netiquette') i nadsylaja zadania SUBSCRIBE
lub UNSUBSCRIBE bezposrednio do samej listy. Badz tolerancyjny
w takich przypadkach, udziel lepiej pozytecznych wskazowek
zamiast krytykowac.
- Inni ludzie na liscie nie sa zainteresowani Twoimi zadaniami
zapisania czy wypisania z listy. Wszelkie zadania
administracyjne tego typu winny byc nadsylane pod odpowiedni
adres, nie zas do samej listy. Odpowiednie do tego celu sa
adresy:
dla LISTSERV GROUPS - listserv_at_host
dla MAILING LISTS - listname-REQUEST_at_host
lub
listname-OWNER_at_host
Zarowno w przypadku Mailing lists jak i LISTSERV groups
w celu zapisania/wypisania na/z listy, w tresci przesylki
umiesc:
SUBSCRIBE nazwa_listy imie nazwisko
(aby zapisac sie na liste)
lub
UNSUBSCRIBE nazwa_listy
(aby sie z niej wypisac)
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
DZIESIEC PRZYKAZAN ETYKI KOMPUTEROWEJ
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
1. Nie bedziesz uzywal komputera aby szkodzic innym.
2. Nie zaklocaj pracy na komputerach innym.
3. Nie zagladaj bez pozwolenia do cudzych plikow.
4. Nie bedziesz uzywal komputera aby krasc.
5. Nie bedziesz uzywal komputera do dawania falszywego
swiadectwa.
6. Nie bedziesz uzywal ani kopiowal programow, za ktore
nie zaplaciles.
7. Nie bedziesz uzywal zasobow cudzych komputerow bez
zezwolenia (autoryzacji).
8. Nie bedziesz przywlaszczal sobie wysilku
intelektualnego innych.
9. Bedziesz myslal o spolecznych konsekwencjach
programu, ktory piszesz.
10. Bedziesz uzywal komputera z rozwaga i ostroznoscia.
-------------------------------------------------------------------------
To archiwum zostało wygenerowane przez hypermail 2.1.7 : Wed 19 May 2004 - 15:49:54 MET DST